Thánh nữ Monica: Người phụ nữ của đức tin và gia đình
“Người con của những giọt nước mắt sẽ không bao giờ hư hỏng.”
Monica, một Thánh nữ được các bà mẹ đặc biệt tôn kính bởi những lời nguyện cầu bền bỉ cho sự hồi tâm của đứa con trai bướng bỉnh Augustinô, được sinh ra trong một gia đình Kitô giáo ở Thagaste, Bắc Phi, năm 333, và mất tại Ostia, gần Roma, năm 387. Bà lập gia đình khi còn trẻ với Patricius, một quan chức chính phủ, không phải là tín hữu Kitô giáo và tính khí thì cộc cằn, khó chịu. Nhưng bà vẫn cam chịu những gánh nặng gia đình một cách nhẫn nại, và giữ bầu khí gia đình tương đối thuận hoà. Ba người con lần lượt ra đời: Augustinô, Navigius và cô con gái Perpetua.
Augustinô, con trai cả, tự cho mình là lỗi lạc, nhưng lại là một thanh niên lười biếng và có lối sống truỵ lạc, cách ứng xử tệ bạc của ngài đã làm cho mẹ ngài vô cùng đau khổ, nhất là sau khi ngài bỏ học ở Madaura và tới Carthage. Mặc dù cho ngài là Patricius trở thành một Kitô hữu không bao lâu trước khi chết, nhưng Augustinô vẫn đắm đuối truy hoan. Khi là một sinh viên 19 tuổi, ngài đã gia nhập phái dị giáo Manichaean. Khi ngài bắt đầu hùng hồn tuôn ra những tà thuyết, Monica đã trở nên hoảng sợ và đã tăng cường mọi nỗ lực của mình để đưa ngài đến với Đức Kitô. Trong cuốn Confesions (Tự thú), Augustinô đã tường thuật chi tiết giấc mơ của Monica và đã an ủi, khích lệ bà:
“Trong giấc mơ, chính bà đã thấy mình đứng trên một loại thước bằng gỗ, và thấy một thanh niên thông minh đang tiến lại gần bà, hân hoan và mỉm cười với bà, trong lúc bà đang đau khổ và cúi mình với tâm trạng phiền muộn. Nhưng khi cậu yêu cầu bà cho biết nguyên nhân gây phiền muộn và hằng ngày đầy nước mắt (không phải để biết về bà, mà để hướng dẫn bà, vì là theo cách tưởng tượng), và khi bà trả lời rằng đó là vì linh hồn bà suy sụp nên bà than khóc, cậu ngỏ ý mời bà đến một nơi nghỉ ngơi hài lòng, thoả mãn và bảo bà hãy trông chờ nơi bà ở đó cũng là nơi tôi ở. Và bà trông chờ tôi đang đứng gần bà trên cùng một cây thước.” (Confessions, Book III, 9. 14).
Trong suốt thời gian cầu nguyện với tinh thần thống khổ cho con trai mình, Monica đã thỉnh cầu một vị giám mục, người cũng từng là một thành viên của phái dị giáo Manichaean trước khi trở thành một Kitô hữu. Ông đã từ chối can thiệp với Augustinô, một người – vị giám mục này đã để ý một cách chính xác – không cởi mở để nghe chân lý. Bà đã năn nỉ hết nước mắt, nhưng ông vẫn khước từ. Tuy nhiên, vị giám mục này an ủi Monica rằng “đứa con của những giọt nước mắt đó sẽ không bao giờ hư hỏng”, điều mà bà đã nắm lấy như một dấu chỉ của Thiên Chúa. Cho dù Augustinô tiếp tục 9 năm trong tà thuyết, Monica đã theo Augustinô tới Roma và sau đó tới Milan với nỗ lực cứu vớt con trai của mình thoát khỏi những lỗi lầm. Ở Milan, bà đã gặp Giám mục Ambrose, người đã giúp đỡ, dẫn dắt Augustinô trở về với đức tin chân chính.
Vài tháng sau khi hoán cải, Augustinô, Monica và Adcodatus dự định quay trở lại Phi châu, nhưng Monica đã qua đời tại Ostia, một thành phố cảng cổ của Roma, và bà đã được mai táng ở đó. Augustinô đã bị đánh động trước cái chết của mẹ mình, điều đã truyền cảm hứng cho ngài viết cuốn Confessions, “vô cùng viên mãn những gì mẹ tôi đã mong muốn ở tôi – mỹ mãn trong những lời nguyện cầu dành cho bà qua những lời thú tội này của tôi hơn là những lời nguyện cầu đơn côi của tôi.” (Book IX. 13. 17).
Nhận xét về cuộc sống ban đầu, thời thơ ấu, hôn nhân, những ngày cuối cùng và cái chết của bà đã được trình bày trong cuốn Confessions Book IX, 8-12. Ngài đã thể hiện lòng biết ơn của mình đối với mẹ:
“Tôi sẽ không nói về những món quà của bà mà nói về món quà của Người ở cùng bà; vì bà đã không tự mình làm ra và cũng không tự mình đào tạo. Người đã tạo dựng nên bà và cả cha lẫn mẹ của bà cũng không biết gì về nguồn gốc xuất thân của loài người. Và đó là chiếc roi của Đức Kitô, sự trừng phạt của Con Một Người để đào tạo bà trong ơn kính sợ Người trong ngôi nhà của một trong những người trung thành của Người, là một thành viên hoàn hảo của Hội Thánh Người.” (IX. 8.7)
Những thế kỷ sau, xác của Monica được cải táng ở Roma, và cuối cùng di hài của bà đã được chôn cất ở phía trái bàn thờ cao của Nhà thờ Thánh Augustinô ở Roma.
Jos. Tú Nạc
